Bekir Kemal Ataman's Macworld Türkiye Articles Page

Elektronik iletişim okulu köşesi --23-- Mayıs 2000

ELEKTRONİK POSTADA TÜRKÇE

Elektronik posta mesajlarında Türkçe karakter kullanılamaması ezelden beri hepimiz için en can sıkıcı konulardan biri. Her zaman olmasa da bu konuda da pek çok sorunu aşmak mümkün. Bu sorunun çözümü ise kullandığınız e-posta yazılımında yatıyor.

Claris E-mailer adlı programın (bildiğim kadarıyla) hiç bir sürümü Türkçe karakter setlerini tanıyamıyor. Dolayısıyla kendiniz ya da mesajı alacak olan kişi bu programı kullanıyorsa, mesajlarınızda Türkçe karakter kullanmadan yazmaya devam edin.

Aynı şekilde herhangi bir tartışma listesine (mailing list) üyeyseniz, buralara yazarken de Türkçe karakter kullanımından kaçının. Çünkü tartışma listesi sunucu programlarının pek çoğu Türkçe karakterleri destekleyemiyor ve garip karakterlere dönüştürüyor. Sunucu programı desteklese bile liste üyelerinin bazıları Türkçe karakter desteklemeyen (Claris E-mailer gibi) e-posta programları kullanıyor olabiliyor. Bunun sonucunda da yazdığımız mesajlarda Türkçe karakter kullanırsanız ya küfürle karşılanıyor ya da en basitinden okunmadan çöpe gönderiliyor.

İşin kötüsü, "onlar da doğru dürüst yazılım kullansın" diyemiyorsunuz. Çünkü kullandıkları program, çalıştıkları firmanın şart koştuğu bir yazılım olabiliyor. Daha da kötüsü, bu tür yeteneksiz yazılımları şart koşan firmalar arasında Apple'ın Avrupa kanadını oluşturan Apple Europe gibileri de bulunabiliyor. Claris E-mailer'dan sürekli söz etmemin ardında da Apple Europe'un çalışanlarına koştuğu bu türden bir şart var zaten.

Netscape Mail

Neyse, yeteneksiz programları bir kenara bırakıp, Türkçe karakter destekleme yeteneğine sahip programlara bakalım. Bunların başında, Netscape Navigator'la beraber yüklenen Netscape Mail programı geliyor. Yukarıda ikinci adımda saydığım ayarları yaptıysanız, Netscape ile Türkçe karakter içeren bir mesaj göndermeniz ya da okumanız için gereken her şeyi zaten yapmışsınız demektir. Netscape'in e-posta modülüne ulaşmak için yapmanız gereken tek şey, pencerenin sağ alt köşesindeki minik ikonlardan, üzerinde zarf simgesi olanına tıklamak. Programın ayarlarını yaparken e-posta ile ilgili bilgilerinizi de doğru ve eksiksiz olarak yaptıysanız, Netscape size e-posta şifrenizi soracak ve gidip (varsa) bekleyen mesajlarınızı alacaktır.

Pek çok kişi e-posta için ayrı bir program kullanmak yerine Netscape kullanmayı tercih ediyor. Ben her işin kendi uzmanına bırakılması gerektiğine inananlardanım. Hem bu yüzden hem de Netscape'in kullanıcı ara yüzünü çok beğenmediğimden mecbur kalmadıkça bu yola gitmiyorum. Çünkü Netscape gönderdiğiniz mesajların bir kopyasını "Gidenler" veya benzeri ayrı bir kategori altında toplamıyor. Evvelce göndermiş olduğunuz mesajları görebilmenizin tek yolu, bir nüshasını da kendinize postalayıp sonra bunları "Gelenler" kutusu içinden aramak.

Microsoft Outlook Express

Kullanıcı ara yüzünün mükemmelliği nedeniyle pek çok kişinin birinci derecede tercih ettiği e-posta yazılımı hiç süphesiz Microsoft'un Outlook Express adlı yazılımı. MSOE de ISO 8859-9 Türkçe karakter setinin kullanılmasını istediğinizi özel olarak belirtebildiğiniz programlardan biri. Bunun için Edit menüsünden Preferences komutu vermeniz ve karşınıza gelen pencerede "Outlook Express" menüsünün en sonunda yer alan "Fonts" seçeneğine gitmeniz gerekiyor. Pencerenin sağ altındaki "Language" bölümünde "Character Set" olarak "Turkish (ISO)" seçeneğini seçip OK tuşuna basarsanız [Bkz. Şekil 1.] MSOE'nin Türkçe karakter kullanımı için gereken ayarları tamamlamış oluyorsunuz.

Ama maalesef iş bu kadarla bitmiyor. Size gönderilen mesajlarda Türkçe karakterler ISO 8859-9 kodlamasına uygun olarak yapılmışsa hiç sorunsuz okuyabiliyorsunuz ama siz Türkçe karakter içeren bir mesaj göndermeye kalktığınızda kimi zaman garip bir mesajla karşılaşıyorsunuz. Bu mesaj size yazdığınız metin içinde Euro karakteri bulunduğunu (maalesef Euro karakteri için kullanılan ASCII kodu bizim yumuşak g <Ğ> harfimizle ayni), bu mesajı kodlamak için Unicode kullanmayı mı yoksa olduğu gibi bırakmayı mı tercih ettiğinizi soruyor. [Bkz. Şekil 2.] Hangi seçeneği seçerseniz seçin gönderdiğiniz mesaj tümüyle okunamaz oluyor.

İşin garip tarafı, gönderirken (seçiminize bağlı olarak) Unicode veya olduğu gibi bırakarak kodladığı mesajı MSOE'nin kendisi de düzgün gösteremiyor.
İşin daha da garip bir tarafı MSOE bu saçmalığı her zaman yapmıyor. Ne zamanlar yapıp ne zamanlar yapmadığını ve dahi sebeplerini ise hala çözebilmiş değilim. Bu sorunu bildirdiğim Microsoft yetkilileri önce bir-iki cevap yazıp sorunu anlamaya çalıştılar ama sonrasında yine her zamanki gibi bütünüyle ilgisiz ve "Macintosh desteği vermez" konumda kalmayı sürdürmekteler.

Eudora Light

Düzgün çalışması ve kolay kullanımı nedeniyle benim tercih ettiğim e-posta programı ise Eudora Light. Bu programın orijinal hali normalde Türkçe karakterleri desteklemiyor. Ama programa eklenen ufak bir dosya ile ister ISO-8859-9, ister Windows-1254, ister MacTürkçe, ister IBM 857 olsun, Internet üzerinde dolaşan Türkçe karakter varyasyonlarının tümünü hiç sorunsuz okuyabilmek ve kullanabilmek mümkün olabiliyor. [Bkz. Şekil 3.]

Eudora Light'ın güzel taraflarından biri, 68K makinelerle bile kullanılabilen bir sürümünün olması. Bunun için 1.5.x sürümünü aramanızda fayda var. Eski sürümünü <http://www.archimac.org/files/> adresinde arayabilirsiniz. Son sürümü için Qualcomm'un web sitesine [<http://www.qualcomm.com> veya <http://www.eudora.com>] gitmeniz gerekecek. Eudora ile Türkçe kullanımını mümkün kılan dosya için ise Macworld'un web sitesine bakmanızda fayda var.

Gelecek yazıda, kendi hazırladığınız web sayfalarında Türkçe karakterleri nasıl kullanabileceğinizi anlatacağım.