Merhaba,
Öncelikle Archimedia'yi sizlere geç ulastirmak zorunda kaldigimiz için özür diliyoruz. Elde olmayan, fakat teknik olmayip yalnizca hayatin dayattigi sebeplerden dolayi bir gecikme yasandi. Sizlere her iki ayda bir bu `Merhaba' yazisini yazip bültenin genel yayin yönetmenligini (ne demekse!) yapan ben asagida imzasi bulunan zat, Aralik ayi içinde evimi tasiyip, Ocak ayi içinde de babami kaybedince (Allah gani gani rahmet eylesin!), bültenin dizgi, fotokopi, posta vb. hammaliye islerini örgütlemek de genellikle benim üzerimde oldugundan, ve dahi bütün dizgiler de bu süre içinde benim bilgisayarimda mahpus kalip bir köseden digerine pixel pixel volta atmakta olduklarindan, yukarida mevzubahis hammaliyeleri zamaninda yerine getiremedim. Archimedia'yi hazirlama sürecinde bana yardimci olan ögrencilerimin bu iste bir suçu yok, kesecekseniz benim kellemi kesin hakim bey! `Çogu süreli yayinin basina gelen gecikme, bizim basimiza gelmesin, mektubumuzu en az on bes gün önce postaya verelim' derken ayni akibete biz de ugradik. Eh, agirlikli olarak 'one man show' yapan yayinlarin kaderi galiba bu. Dagitim bastan bir ay gecikince, bir ay da biz ekledik ve iki sayiyi bir arada postalamaya karar verip posta masrasarindan kurtarmayi denedik. Bu aralar fotokopi maliyetleri arttigindan ve dagitim listesine yeni girenlere eski sayilari da ulastirmak istedigimizden geçen sayinin fotokopi maliyeti 750.000 TL.yi buldu. Bu sayinin maliyeti ne olacak Allah bilir! Masrasari tek basina karsilamak giderek zorlasmaya basladi. (Su finansör bulma isinin pesinde biraz daha kossam iyi olacak galiba!) Dolayisiyla, posta masrasarindan cimrilik etmek için elinize fazladan bir ay gecikmeli ulasmamizi mazur görmenizi diliyoruz.
Mekanimizla birlikte telefon ve fax numaralarimiz da degisti, lütfen not etmeyi unutmayin. Artik ayri bir fax hattimiz var. Açmayi unutmadigim sürece otomatik cevap vermede olacak. Telefon hattimizda da bir telesekreter bagli. Dördüncü çalistan sonra ve biraz gecikmeli olarak cevap verir ama illa ki verir (tabii elektrikler kesik degilse); lütfen `hat kesildi' telasina kapilmayin ve bizi de mesajsiz birakmayin!
Saygilarimizla,
Marmaralilar adina B.K. Ataman
Kamu Iktisadi Tesekkülleri
Istanbul Büyüksehir Belediyesi: Tanzimat'tan önceki dönemde beledi islerin idaresi kadilara bagliydi. 1826'da kolluk, beledi hizmetler ve vergi tahsili islerini gerçeklestirmek üzere Ihtisap Nezareti, 1836'da vakif islerini yürütmek üzere Evkaf Nezareti kurulmustur. Yasal olarak ilk belediyenin kurulusu 1854'te, Ihtisap Nezareti'nin lagvedilerek yerine Istanbul Sehremaneti Idaresi'nin kurulmasini öngören teblig ile gerçeklesmistir. Yapilan muhtelif degisim ve düzenlemelerden sonra, 1930'da kabul edilen kanunla, belediyelerin bugünkü teskilat yapilarinin temelleri atilmistir. Istanbul'da belediye ile özel idare birlestirilmis, 1960'tan sonra artan iç göçe bagli olarak ilçe ve çevre belediyeler olusturulmustur.
I.B.B.'nde bagimsiz bir arsiv yoktur, her birim kendi arsivini olusturarak sahip oldugu malzemeyi koruma altina almistir. 3473 sayili kanun ve buna bagli Devlet Arsiv Hizmetleri Yönetmeligi uyarinca kendi arsiv yönetmeligini hazirlayarak 20415 sayi ve 27.1.1990 tarihli Resmi Gazete'de yayimlatan kurulusta arsiv çalismalari, 1988 yilinda kanunun yayimlanisinin ardindan baslatilmistir.
Birçok birimde otomasyona geçilmistir. Yazismalar bilgisayarda dizilmekte ve gün sonunda çiktilari alinarak dosyalanmaktadir. Müdürlüklerce belirlenen süreyi dolduran evraklar ise arsive indirilmektedir.
Adresi: Istanbul Büyüksehir Belediyesi, Belediye Sarayi, Vezneciler, ISTANBUL. Telefon: (212) 512 55 00
[Burhan Sayilir, Tolga Ertuna, Güngör Tasar'in staj raporundan] Ebru Için
ISKI - Istanbul Su ve Kanalizasyon Idaresi Genel Müdürlügü: 1 Haziran 1933 tarihinde, Resmi Gazete'de yayinlanarak yürürlüge giren 2226 sayili kanunla "Istanbul Sular Idaresi" adiyla kurulmustur. Geçirilen safhalar nihayetinde, 1984 yilinda, Istanbul Büyüksehir Belediyesi bünyesine, ISKI olarak dahil edilmistir.
Amaçlari, özellikle Istanbul'da yasayanlarca malum olan ISKI, yedi bin civarindaki kadrosu ile faaliyetlerini sürdürmektedir. Kurumun teskilat semasinda, Personel Daire Baskanligina bagli olarak Genel Evrak Müdürlügü bulunmaktadir. Bu müdürlük dahilinde, Evrak Kayit Sefligi, Idari ve Posta Sefligi ile Arsiv Sefligi yer almaktadir. Ayrica, Merkez Müdürlük haricinde organizasyona dahil diger departmanlar, kendi Evrak ve Arsiv Birimlerine sahiptirler.
Arsivin bir Bilgisayar Sistemi ile yönlendirilmesi planlanmaktadir. ISKI Arsivi'nde Plan-Proje ve Haritalar diger malzemeden ayrilmis durumdadir. Olusturulan bilgisayara dayali Evrak Takip Programinda, gelen ve giden evraklarin kayitlari tutulmaktadir. Tek konu-tek dosya sisteminin iyi yürüyebilmesi için gerekli olan dosya planinin hazirlanmasi amaci ile bir takim çalismalar baslatilmis ve büyük ölçüde tamamlanmistir. Sisteme kisa bir süre sonra geçis planlanmaktadir. Bu asamada ISKI Ana Dosya Plani'nin ne derece basariyla uygulanacagi merak konusudur.
ISKI Arsivi, kurumda meydana gelen olaylar sonucunda oldukça hareketli günler geçirmis, ancak yetkili makamlarca istenen evragin büyük bölümünü zamaninda ve eksiksiz olarak sunabilmistir.
[Durmus Yilmaz'in yaz staji raporundan] Güzide Kolukisa
Özel Sektör
Osmanli Bankasi: Osmanli Imparatorlugunun son devir iktisadi hayatini belli ölçülerde de olsa içeren önemli bir arsive sahiptir. Arsivin, Osmanli Imparatorlugu bankacilik tarihi, dolayisiyla 19.yy ekonomik yapisinin incelenmesi açisindan yadsinamaz bir önemi vardir.
Osmanli Bankasinin kurulmasi fikri ve hayata geçirilmesi ile ilgili ilk çalismalar Kirim Savasi ertesine rastlar. Savas sonrasi toplumsal ve ekonomik yaralarin sarilabilmesi için yatirimlara ve dolayisiyla finansmana büyük ölçüde ihtiyaç duyuldugundan, Imparatorluk böylesi bir bankanin kurulmasina karar vermistir. Bu karar üzerine, Paris ve Londra merkezli iki sermaye grubunun ortakligi ile, 1856 yilinda, merkezi Londra'da bulunan Ottoman Bank kurulmustur.
16 Kasim 1862'de Péreire grubu ile Ottoman Bank yönetimi bir anlasma imzalayarak Ottoman Bank'in tasfiyesine kara vermis ve yerine, hisseleri Fransiz, Ingiliz ve Osmanlilar arasinda paylastirilmak üzere bugünkü Osmanli Bankasi'nin temelini atmislardir. Resmi kurulusu 4 Subat 1863'te yapilan Bank-i Osmani-i Sahane'nin merkezi Istanbul'a alinmis ve yönetimi iki ayri komite tarafindan yürütülmüstür.
1931 yilinda T. C. Merkez Bankasi kuruluncaya kadar devletin merkez bankasi islevini sürdüren Osmanli Bankasi, 1933 yilinda yapilan bir sözlesmeyle bu yetkilerini devretmis ve bugünkü ticari statüsünü kazanmistir.
Osmanli Bankasi, imparatorluk döneminde emisyon hacminin kontrolünde tek söz sahibi kurum olmustur. Bunun yaninda, para piyasasinin olusturulmasinda ve ticaret hacminin gelistirilmesinde aktif roller üstlenmistir. Halep-Beyrut demiryolu ve Beyrut limaninin insasi ile Eregli Kömür Isletmelerinin kurulusunu finanse etmistir.
Osmanli Bankasi Arsivi, bugün Cerrahpasa semtinde Bulgurlu Palas diye bilinen tarihi binada bulunmaktadir. Arsiv, bankanin 1834 yilindan bugüne bütün hayatini kapsayan bir evrak birikimine sahiptir. Belgelerin büyük çogunlugunu, bankanin Londra teskilatindan gelen kasa ve muhabere kayitlari olusturmaktadir. Ilk devirlere ait belgelerin hemen tamami ile dahili ve harici yazismalarin büyük kismi ciltlenmis durumdadir ve ciltlenmis evragin genel toplami 950 cilt civarindadir. Bunlarin içinde mektuplar da bulunmakta, ancak pelur kagida yazilmis olduklarindan zamanla okunamaz hale gelmislerdir.
Arsivde bunlarin yanisira, bir miktar fotograf ile az sayida tab edilmemis cam negatif mevcuttur.
Belgelerin büyük çogunlugu Fransizca olup, küçük bir kismi Ingilizcedir. Yakin zamanlarda Bogaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü ögretim üyelerinden Doç Dr. Ethem Eldem tarafindan tasnif edilmistir. Yayimlanmak üzere envanteri hazirlanmakta olan malzemenin belli basli fonlari sunlardir:
Osmanli Bankasi Arsivi ile ilgili daha fazla bilgi için bkz. Ethem ELDEM, "Osmanli Bankasi Arsivi ve Tasnif Çalismasi Hakkinda bir Sunus, Dünüyle, Bugünüyle Toplum ve Ekonomi Dergisi, s. 3 (1992).
Adresi: Osmanli Bankasi Arsivi, Bulgurlu Palas, Cerrahpasa/ISTANBUL
[Nurgül Özdogan'in dönem ödevinden] Murat Çelik
Arsiv Malzemesine Sahip Kuruluslar
Yahya Kemal Müzesi: 1958 yilinda sairin vefatinin ardindan Fatih Baskursunlu Medresesi'nde kurulmustur. 1961'de, bugün faaliyetlerini sürdürmekte oldugu Çemberlitas'taki tarihi binaya tasinmistir. Müze, sairin de azasi oldugu Istanbul Fetih Cemiyeti bünyesindedir. Müzenin yaninda sairin kitaplarinin yayimini sürdürmek üzere bir de Yahya Kemal Enstitüsü kurulmustur.
Enstitü ve müze'nin kurulus amaci, Yahya Kemal'e ait bütün yazili ve sözlü belgeleri modern usullerle incelemek, sanatinin ve eserlerinin tahlillerini yapmak, sairi yasatmak ve mevcut dokümanlari en iyi sekilde arastirmaya açmaktir.
Müzeyi olusturan objeler, Yahya Kemal'in yakin dostu Nihat Sami Banarli ve gönüllü çalisanlarin gayretleriyle ailelerinden devralinmistir. Burada, sairin özel esyalari, fotograflari, kitaplari, Nihat Sami Banarli kösesi ve arsiv yer almaktadir.
Arsiv, Yahya Kemal Beyatli'nin mektuplari, notlari, fotograflari, makaleleri ile kendisi hakkinda çikan yazilarin kupürlerinden olusmaktadir. Arsivde bulunan saire ait notlar, bugüne kadar yayinlanan ve gelecekte yayimi tasarlanan kitaplarinin kaynagini teskil etmektedir.
Halen faaliyetler, belirlenen amaçlar çerçevesinde, yillardir müze için emek veren yetkili, emekli edebiyat ögretmeni Nermin Suner Pekin ve gönüllü çalisanlarca yürütülmekte olup, arastirmaya açilmak üzere küçük bir kütüphane olusturmak için çalismalar devam etmektedir. Arsivdeki malzeme düzenlenmistir, ancak arastirma araçlari yoktur.
Adresi: Yahya Kemal Beyatli Müzesi, Divanyolu Caddesi, Çemberlitas, ISTANBUL.
Ebru Için
Kütüphaneler
Türk Spor Vakfi Spor Kütüphanesi: Türk Spor Vakfi'nin 1974 yilinda kurulmasindan bir sene sonra kuruldu. Uzunca bir süre atil kaldi. Spor yazari Haluk San'in kendi malzemesini bagislamasi ve fiili emek destegiyle toparlandi. Kütüphanede mevcut 6000 kitaptan 3500'ü Haluk San bagisi. Bunlarin büyük kismi olimpiyatlar üzerine.
Kütüphane'deki arsiv malzemeleri de yine Haluk San'in kendi kolleksiyonunu bagislamasiyla olusmus. Bunlar arasinda, resmi olimpiyatlarin kurucusu Prens Coubert'in orijinal el yazisiyla Selim Sirri Tarcan'a yazdigi mektup da var. Malzeme arastirmaya açik.
Adresi: Türk Spor Vakfi, Spor Kütüphanesi, Milli Olimpiyat Komitesi Genel Merkezi Binasi, Yerebatan Sarayi Karsisi, Sultanahmet, ISTANBUL.
[EP Dergisi, 51 (14-21 Kasim 1993)]
Türk ve Islam Eserleri Müzesi Kütüphanesi: Türk ve Islam sanati eserlerini topluca kapsayan ilk Türk müzesidir. 19. yüzyil sonunda baslayan kurulus çalismalari 1913 yilinda tamamlanmis ve müze, Süleymaniye Camii Külliyesi içinde yer alan Imaret binasinda, 1914 yilinda Evkaf-i Islamiye Müzesi adiyla ziyarete açilmistir.
1926'da Milli Egitim Bakanligina baglanarak Türk ve Islam Eserleri Müzesi adini almis, 1983 yilinda, bugün faaliyet gösterdigi Ibrahim Pasa Sarayi'na tasinmistir.
Müze 40.000 eseri asan kolleksiyonu ile Islam sanatinin hemen her döneminden ve türünden seçkin eserlere sahiptir.
Müzenin bizce önemli bir baska yönü de kütüphanesinde yer alan arsiv malzemesidir. Kütüphanede 245 adet tugrali belge, 34 adet Arapça ve Türkçe vakfiye ve 6 adet harita yer almaktadir. Müzede sergilenen malzeme içerisinde de ferman ve beratlara rastlanmaktadir. Arsiv malzemelerinin tamami arastirmaya açik olup Kültür Bakanligi'ndan alinacak izinle okuyucu isteklerine cevap verilebilmektedir. Malzeme düzenlenmis ve arastirma araçlari hazirlanmistir.
Adresi: Türk ve Islam Eserleri Müzesi, Ibrahim Pasa Sarayi, Atmeydani, Sultanahmet, 34400 ISTANBUL. Tel.: (212) 522 18 88-526 11 30
Ebru Için
DEVLET ARSIVLERI GENEL MÜDÜRLÜ/Ü YAYINLARI
Osmanli Arsivi Daire Baskanligi Yayinlari
ER, Senol. Filmlerde Restorasyon ve Koruma. Istanbul: Mimar Sinan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sahne ve Görüntü Sanatlari Ana Sanat Dali, Sinema-TV Programi, Sanatta Yeterlik Tezi, 1992.119 s.
Kütüphaneler
Istanbul Büyüksehir Belediyesi Kadin Eserleri Kütüphanesi: Kütüphane'de olusturulmakta olan Kadin Sanatçilara Dia Arsivinde su ana kadar 21 sanatçiya ait 280 dia sinisanmis. Kütüphane'de ayrica 425 sanatçiya ait yazili belgeler de varmis.
Istanbul Büyüksehir Belediyesi Atatürk Kitapligi: Marmara Üniversitesi 1993 mezunlarindan iki kisi tarafinda yürütülen Muallim Cevdet Kolleksiyonu düzenlemesi tamamlandi. Arastirma araçlarinin yayimi için hazirlik çalismalari yürütülüyor.
Özel Sektör
Aygaz: MikroBeta/Gemini'nin Aygaz'da gelistirmekte oldugu arsiv otomasyonu projesi tamamlandi. Sirkette KutupB ve DOKMER paket programlari kullaniliyor.
Üniversiteler
Marmara Üniversitesi: Önümüzdeki (1994-95) egitim-ögretim yilindan itibaren bir Arsivcilik Yüksek Lisans Programi açilmasi için hazirlik çalismalari yapiliyor.
SERGI:
GAZETELERDEN
Haberbank: 1988 yilnda kurulan sirket, günlük gazeteleri günü gününe izleyerek, gazetelere haber olan bütün kisi ve olaylarla ilgili bilgiyi derleyip dizinliyor ve senede bir kitap olarak yayinliyor. Kurulusta derlenen bilgileri disket olarak da satmak için hazirliklar yürütülüyor.
Adresi: Haberbank, Kazim Karabekir Caddesi 85/4 ANKARA. Telefon: (312) 342 29 30. Fax: (312) 342 32 56
[Zaman Gazetesi (12.11.1993)]
Muhiddin Gürbüz
(A.Ü.D.T.C.F.)
Go to ArchiMedia Main Page
In Curriculum Vitae, Go to page: Introduction | Contact | Education | Employment | Projects | Books | Articles | Papers | Interests | MWArticles | Hobbies | Miscellaneous | Photos
In Narratus Vitae, Go to page: Introduction | Archives | Records Management | Business Management | Computers | Research | Publishing | Teaching | History | Public Relations | Medicine | Hobbies | Disaster Preparedness |